Στρατηγική Ἐξυγίανσης τῆς Ζήτησης καί τῆς Καταναλωτικῆς Συμπεριφορᾶς

Ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος ἔχει ἐκτοξεύσει τίς δυνατότητες μάθησής του, ὡστόσο ἔχει καταντήσει ἀτροφική ἡ ἱκανότητα καί ἡ μάθησή του νά καταναλώνει ὑπεύθυνα καί προγραμματισμένα τό εἰσόδημά του. Ἰδιαίτερα ὡς ἑλληνική κοινωνία ἔχουμε πέσει ἀλλεπάλληλες φορές θύματα τῆς χαμηλῆς καταναλωτικῆς μας νοημοσύνης. Αὐτό ἔχουμε πραγματική, ζωτική ἀνάγκη νά τό ἀλλάξουμε. Ἄς σταματήσουμε νά δημιουργοῦμε ἀπό μόνοι μας τίς τραγωδίες μας, γιά νά σταθοῦμε ἀπέναντι στό μέλλον μέ εὐθύνη καί σοβαρότητα.

Μέ ἀπλά λόγια, τό ΑΕΠ δέν πρέπει νά εἶναι μόνο μεγαλύτερο, πρέπει νά εἶναι καί ποιοτικότερο.

1. Πρακτική ἐκμάθηση τῆς Βιωσιμότητας καί τῆς Ἐξοικονόμησης μέσα ἀπό τήν Παιδεία μας.

Οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες ἦταν ξεκάθαροι σέ ὅ,τι ἀφορᾶ στόν πλοῦτο καί στή φτώχεια. Ὁ Πυθαγόρας, ἐρωτώμενος πῶς θά μποροῦσε κανεῖς νά γίνει πλουσιότερος, ἀπάντησε: «ἐάν γίνεις φτωχότερος στίς ἠδονές». Ὁ Ἀριστοτέλης μᾶς δίδαξε πώς ὅσο λιγότερες ἀνάγκες ἔχεις, τόσο περισσότερο πλησιάζεις τόν Θεό («τό μηδενός ἄγαθοῦ δεῖσθαι, ἲδιον Θεοῦ ἐστί.»). Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία σέ ἀπόλυτη σύμπλευση μέ τό ἴδιο πνεῦμα οἰκονομίας, δέν ἐξύμνησε τήν φτώχεια ἕναντι τοῦ πλούτου (ὅπως μερικοί πιστεύουν λανθασμένα), ἀλλά ἐξύμνησε τήν ἀπελευθέρωση ἀπό τό πάθος τῆς φιλαργυρίας, ὥστε νά ὀδηγηθοῦμε τελικά στή φιλανθρωπία καί στό νά βλέπουμε τόν πλησίον μας ὡς ψυχή καί ὄχι ὡς τσέπη.

Ἕνας πολίτης μέ αὐτά τά παραδοσιακά ἰδανικά καί τίς προγονικές μας ἀξίες, ὑλοποιεῖ στήν πράξη ὅλα ὅσα οἱ σύγχρονες θεωρίες πρεσβεύουν γιά τή βιώσιμη ἀνάπτυξη: τήν ἰεράρχηση πρότυπης συμπεριφορᾶς ἐξοικονόμησης πόρων ἀλλά καί σεβασμοῦ στό περιβάλλον μέ βάση τά “τρία R” («Reduce, Re-use, Recycle») ἦτοι: (Α) Μείωση,  (Β) Ἐπανάχρηση,  (Γ) Ἀνακύκλωση.

Εἶναι ἀπορίας ἄξιον πού σήμερα στά σχολεῖα μας καί στήν κοινωνία μας γίνεται μανιώδης ἀναφορά στήν Ἀνακύκλωση, χωρίς νά διευκρινίζουμε ὅτι ἡ ἀνακύκλωση εἶναι τό ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ καί ὑποδεέστερο σκαλοπάτι στό τρίπτυχο τοῦ σεβασμοῦ του περιβάλλοντος: «1. Μειώνω τή χρήση», «2. Ἐπαναχρησιμοποιῶ», «3. Ἀνακυκλώνω». Ἀποτέλεσμα: ἀρκετά παιδιά ψάχνουν τό τελευταῖο πανάκριβο κινητό, τά τελευταία πανάκριβα παπούτσια, ἀλλά ξέρουν νά κάνουν τόν δάσκαλο στήν ἀνακύκλωση.

Θέλουμε οἱ αυριανοί πολίτες νά μποροῦν νά ἐπιλέγουν καλύτερα καί ὀρθολογικότερα ἀπέναντι στίς παγίδες τοῦ καταναλωτισμοῦ, νά ἔχουν ἀποκτήσει τήν ἐμπειρική παιδεία τῆς Ὀλιγάρκειας καί τῆς Ἐπαναληπτικῆς Χρήσης, νά στρέψουν τήν ἐργασία ἀλλά καί τήν καταναλωτική τους συμπεριφορά σέ πραγματική δημιουργία προστιθέμενης ἀξίας. Θά καλλιεργήσουμε καί θά προβάλλουμε συστηματικά τή νοοτροπία ἀλλά καί τήν ἐμπειρία τῆς πρακτικῆς Βιωσιμότητας μέσα ἀπό ποικίλους τρόπους ἐμπλουτισμοῦ τῶν σχολικῶν προγραμμάτων:

• Εἰσαγωγή μαθήματος διατροφῆς μέ πρακτική ἐκμάθηση βασικῆς μαγειρικῆς.

• Εἰσαγωγή μαθήματος Οἰκοκυρικῶν Ἱκανοτήτων. Ἕνας μαθητής θά μπορεῖ νά ἔχει διδαχθεῖ πρακτικές ἱκανότητες πού μειώνουν τήν λογική ὅτι ὅταν κάτι πάλιωσε ἤ χάλασε, ἡ εὔκολη λύση εἶναι νά τό πετᾶμε καί παίρνουμε καινούριο. Ἀπό τό πῶς ράβεται ἕνα κουμπί καί πῶς διπλώνονται τά ρούχα, μέχρι τό πῶς βάφεται ἕνας τοῖχος, πῶς φτιάχνουμε μία ξυλοκατασκευή, πῶς κάνουμε κόμπους, πῶς ἀλλάζουμε μία λάμπα καί πῶς ἐπιδιορθώνουμε μία βρύση.
• Μάθημα πρακτικῆς διαχείρισης διαθεσίμων χρημάτων σέ ἀγορές σούπερ-μάρκετ.
• Μαθήματα πρώτων βοηθειῶν καί βασικῆς ὑγιεινῆς.
• Σχολικές ἐξορμήσεις φιλανθρωπίας καί ἐπισκέψεις ἀγάπης σέ γηροκομεῖα καί ἰδρύματα.
• Πανελλήνιοι Σχολικοί Διαγωνισμοί καί Ἐνέργειες μέ θεματικό ἐπίκεντρο τίς ἀξίες τῆς ἀποταμίευσης, τῆς ὀλιγάρκειας, τῆς νηστείας καί τῆς φιλανθρωπίας.
• Ἀπό τόν «ἐπαγγελματικό προσανατολισμό» στόν «βιοτικό προσανατολισμό», μέ παραδείγματα πρός μίμηση καί πρός ἀποφυγή:
• Ἐπισκέψεις καταξιωμένων ἐπιστημόνων, τεχνικῶν καί ἐπαγγελματιῶν στά σχολεῖα. Στόχος νά ἀποκαλύψουν τίς προκλήσεις ἀλλά καί τήν ὀμορφιά κάθε ἐπαγγέλματος, καί νά ἐμφυσήσουν στό μαθητικό κοινό τήν ἀξία τῆς ἐργασίας, τά πραγματικά ὄνειρα καί τόν κόπο πού ἀπαιτοῦν.
• Μαθήματα μέ προβολές ἱστοριῶν ἀνθρώπων πού χάλασαν τήν ζωή τούς μέ τίς αὐταπάτες τῆς εὔκολης προβολῆς, τῆς «νύχτας», τῆς εὔκολης κατανάλωσης καί τοῦ εὔκολου χρήματος, καί σήμερα παλεύουν μέ προβλήματα ὑγείας, ἐθισμοῦ, κατάθλιψης, ἀκόμα καί φυλάκισης.